ATEX staat voor ATmosphères EXplosibles. Vrij vertaald Explosieve Atmosferen. Zo’n atmosfeer kan ontstaan door brandbare gassen, damp, nevel of stof. Wanneer hiervan genoeg aanwezig is kan dit, samen met zuurstof en een ontstekingsbron, leiden tot een explosie. De kans dat zo’n explosie leidt tot dodelijk letsel, zwaargewonden of ernstige materiële schade is groot. Daarom moeten organisaties die in explosiegevaarlijke omgevingen werken, ATEX-richtlijnen hanteren.
De eerste explosiegevaarlijke omgevingen zijn waarschijnlijk ontdekt in de vroegere kolenmijnen. Om het gevaar voor andere arbeiders weg te nemen, werd er één mijnwerker met een fakkel de mijn ingestuurd. Deze ‘vrijwilliger’ kroop over de grond en hield de fakkel bij het plafond om zo het methaangas bewust te ontsteken voordat de andere mijnwerkers naar binnen gingen.
ATEX-richtlijnen
Gelukkig gaat het er tegenwoordig anders aan toe en zijn er ATEX-richtlijnen. Sinds 1 juli 2003 moeten organisaties in de EU waar explosiegevaar ontstaat aan deze richtlijnen voldoen. De ATEX-richtlijn bestaat uit voorschriften voor elektrische en niet-elektrische apparaten en beveiligingssystemen op plaatsen (zones) waar stof- of gasexplosiegevaar kan optreden. Explosieveilig materieel dat aan deze voorschriften voldoet, moet gemarkeerd zijn met een speciaal ‘ATEX-logo’.
In een brandgevaarlijke omgeving is het natuurlijk niet slim om te werken met gereedschap waar vonken vanaf komen. Een klein vonkje kan immers al leiden tot een grote explosie. Indien voorzien van een ATEX-logo, is het voor iedereen direct duidelijk dat gereedschap geschikt is om te gebruiken in een omgeving met explosiegevaar.
Een ander onderdeel van de ATEX-richtlijn beschrijft de minimumeisen waar werkgevers aan moeten voldoen voor het creëren van een gezonde en veilige werkomgeving. Zo moet het voor personeel duidelijk zijn dat ze een explosiegevaarlijk gebied betreden. De werkgever moet dit gebied markeren met een gevarendriehoek met daarin de tekst ‘EX’.
Explosieveiligheidsdocument
Vanuit de Arbowet zijn de meeste bedrijven verplicht om een Risico-Inventarisatie en -Evaluatie (RI&E) op te stellen. Als er binnen de organisatie sprake is van explosiegevaar, moet er een aanvullende RI&E worden opgesteld. Deze ATEX RI&E moet een explosieveiligheidsdocument (EVD) worden opgenomen. In zo’n EVD staat alle informatie die werknemers nodig hebben om veilig te werken in een omgeving met explosiegevaar. De belangrijkste onderdelen van een EVD zijn:
- Gevarenzone-indeling
- Identificatie en beoordeling explosierisico’s
- Opstellen en plannen van maatregelen om tot een veilige werkomgeving te komen
ATEX-zones
Een ander onderdeel van de ATEX-richtlijnen is een risico-inventarisatie met het vaststellen van explosiegevaarlijke zones. Binnen deze zones mag alleen met ATEX-goedgekeurde apparatuur gewerkt worden. Explosiegevaarlijk gebied wordt in de volgende zones opgedeeld:
- Zone 0: explosief gasmengsel is voortdurend of gedurende langere tijd aanwezig
- Zone 1: de kans op aanwezigheid van een explosief gasmengsel onder normale omstandigheden is groot
- Zone 2: de kans op aanwezigheid van een explosief gasmengsel is gering en gedurende korte tijd
Veilig werken in ATEX-zones met software
Om veilig te kunnen werken en het risico op een explosie tot een minimum te beperken, is het belangrijk om je aan de richtlijnen te houden. Asset Management Software kan je hierbij helpen door je van alle benodigde informatie te voorzien. Zo is het bijvoorbeeld mogelijk om documentatie (zoals het EVD) toe te voegen aan een werkopdracht. Op die manier hebben medewerkers altijd toegang tot de informatie om veilig te kunnen werken.
Je kunt in de software ook aangeven welk gereedschap voorzien is van ATEX-certificering. Op die manier kun je bij het maken van een werkopdracht die in een omgeving met explosiegevaar uitgevoerd moet worden, het juiste gereedschap reserveren. Daarnaast is het mogelijk om in de software per medewerker diploma’s en certificaten (zoals een ATEX-certificering) te registreren. Zo zie je direct welke medewerker je in kunt zetten voor werkzaamheden in een explosieve omgeving.
Tenslotte kan je bij het verstrekken van een digitale werkvergunning rekening houden met alle veiligheidsvoorschriften die komen kijken bij het werken in een ATEX-zone. Eén van de voordelen is dat je alle documentatie (zoals het EVD) op een centrale plek terug kunt vinden. Daarnaast kan je in de werkvergunning specifieke veiligheidsvoorschriften en gereedschap benoemen. Zo zorg je ervoor dat werkzaamheden in een explosieve omgeving zo veilig mogelijk uitgevoerd worden.
Altijd voorbereid op een audit
In de eerste plaats is het doel van onderhoudssoftware natuurlijk het registreren van onderhoud aan machines, installaties en gereedschap. Je bouwt daarmee automatisch een historie per asset op die je eenvoudig terug kunt vinden in de software.
Behalve dat je hierdoor zelf efficiënt kunt werken, omdat je alle informatie op één plek terug kunt vinden, biedt dit nog meer voordelen. Zo kun je tijdens een audit met één druk op de knop je volledige onderhoudshistorie aan de auditeur laten zien. Hierdoor ziet hij of zij meteen wanneer welk onderhoud is uitgevoerd aan een installatie of wanneer gereedschap voor het laatst is gekeurd.
Ook aan de slag met onderhoudssoftware?
Wil jij ook efficiënt én veilig werken in een ATEX-omgeving? Probeer dan de onderhoudssoftware van McMain 30 dagen gratis. Zo kom je erachter of het werken met de software bij jou en je organisatie past. Heb je vragen? Neem dan contact op met sales@mcmain.nl of +31(0)341750500.
